Tiêu chuẩn ống inox ASTM A312 và ASTM A778: Sự khác biệt là gì?

Khi nói đến hệ thống ống inox công nghiệp, việc lựa chọn vật liệu đường ống phù hợp là rất quan trọng. Một vật liệu đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây là thép không gỉ. Với độ bền, khả năng chống ăn mòn và tính linh hoạt, hệ thống đường ống thép không gỉ mang lại nhiều lợi thế so với các vật liệu truyền thống. 
Việc lựa chọn đúng loại thép không gỉ cho dự án của bạn là rất quan trọng để đảm bảo thành công. Bạn có nhiều lựa chọn liên quan đến ống thép không gỉ, bao gồm ASTM A312 và ASTM A778. Những ống thép không gỉ này có những đặc tính độc đáo khiến chúng trở nên lý tưởng cho các ứng dụng cụ thể. Trong bài đăng trên blog này, chúng tôi sẽ so sánh và phân tích tiêu chuẩn ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778, để bạn có thể quyết định loại nào phù hợp với dự án của mình.
1.1 ASTM A312 và ASTM A778 là gì?

ASTM A312 là thông số kỹ thuật của Hiệp hội Thử nghiệm và Vật liệu Hoa Kỳ (ASTM) bao gồm ống thép không gỉ austenit hàn liền mạch, hàn thẳng và hàn nguội dùng cho nhiệt độ cao và dịch vụ ăn mòn nói chung. Vật liệu tương ứng trong ASTM A778 là ống thép không gỉ ferritic/austenitic, duplex đã được ủ sau khi hàn. Cấp ống này có khả năng chống ăn mòn cao hơn các cấp austenit tiêu chuẩn như 304L hoặc 316L (có nghĩa là vật liệu phải dùng là 304L hoặc 316L) do hàm lượng crom cao hơn và hàm lượng carbon thấp. Nó có thể được sử dụng trong các ứng dụng đòi hỏi độ bền cao ở nhiệt độ cao, như nhà máy chế biến thực phẩm và hóa chất, hệ thống xử lý nước thải, môi trường, dẫn khí ga...

ASTM (American Society for Testing and Materials) là tổ chức quốc tế có tầm ảnh hưởng lớn đến các ngành công nghiệp trên toàn cầu thành lập năm 1898. ASTM chuyên ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật cho vật liệu, sản phẩm và dịch vụ. Các tiêu chuẩn ASTM đảm bảo tính đồng nhất, khả năng tương thích và an toàn khi sử dụng trong nhiều lĩnh vực. Tiêu chuẩn ASTM được xem là “ngôn ngữ chung” cho ngành công nghiệp thép, giúp nhà sản xuất và người dùng trên toàn cầu có thước đo chất lượng thống nhất.
1.2. Tiêu chuẩn ASTM A312
Tiêu chuẩn ASTM A312 là tiêu chuẩn quy định cho ống thép không gỉ liền mạch (seamless) và hàn (welded) được sử dụng trong các ứng dụng chịu nhiệt độ cao và ăn mòn ví dụ như hơi nóng, khí nén, dầu, hóa chất… Dựa vào chất liệu sản xuất, ống thép ASTM A312 được bao gồm 2 loại chính: Tiêu chuẩn ống thép không gỉ ASTM A312 TP304 và tiêu chuẩn ống thép không gỉ ASTM A312 TP316. Mỗi loại có thành phần hóa học và tính chất cơ học riêng.
* Yêu cầu kỹ thuật bắt buộc:
Thành phần hoá học: Giới hạn %C ≤0.035 (cho inox 304), Ni ≥8%, Cr ≥18%. Với inox 316L, %Mo ≈2–3% để tăng khả năng kháng clorua.
Cơ tính: Giới hạn chảy (Yield Strength) ≥205 MPa; Độ bền kéo (Tensile Strength) ≥515 MPa; Độ giãn dài sau gãy (Elongation) ≥30%.
Kiểm tra chất lượng: Thử áp lực thủy lực của mỗi ống; Kiểm tra siêu âm (UT) hoặc thử bức xạ tia X tại mối hàn; Phân tích hoá học đúng chuẩn ASTM E29/E39.
Xử lý nhiệt (nếu cần): Đối với ống inox không gỉ liền mạch, sau kéo nguội phải ủ để loại ứng suất; ống hàn TIG thường ủ sau hàn.

1.3. Tiêu chuẩn ASTM A778
Tiêu chuẩn ASTM A778 là tiêu chuẩn dành cho ống thép không gỉ hàn dạng tròn được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp và dân dụng như dẫn dầu, dẫn khí, hệ thống cấp nước, thiết bị chịu hóa chất, thiết bị y tế, thiết bị xử lý thực phẩm và hóa chất. Tiêu chuẩn ASTM A778 bao gồm các yêu cầu về kích thước, thành phần hóa học, tính chất cơ học và các yêu cầu khác.
Ống inox sản xuất theo tiêu chuẩn ASTM A778 cần trải qua nhiều bước kiểm tra chất lượng nhằm đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về độ bền và tính chất cơ học. Trong quá trình này, các phép thử phổ biến có thể bao gồm đo độ đàn hồi, kiểm tra khả năng chịu lực theo phương xuyên tâm, đánh giá mức độ giãn dài cũng như xác định độ bền kéo của vật liệu. Những kiểm tra này giúp đảm bảo sản phẩm vận hành ổn định và an toàn trong điều kiện thực tế.
* Yêu cầu kỹ thuật:
Kích thước & hình dạng: Đường kính danh nghĩa (Nominal Pipe Size – NPS) từ ½” đến 12”; Độ dày từ SCH10 đến SCH40 theo bảng tiêu chuẩn.
Bề mặt: Sản phẩm phải được vát mép trước hàn, mối hàn đồng đều, không phép dị vật; Không bắt buộc thử áp lực hoặc siêu âm toàn diện, thường chỉ kiểm tra mối hàn ngẫu nhiên theo ANSI B31.3.
Cơ tính & hóa học: Tương tự A312 nhưng không yêu cầu nghiêm ngặt về giới hạn chảy hay thử áp lực.

Sự tương đồng khác biệt giữa ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778
♦Điểm tương đồng giữa ASTM A312 và ASTM A778:
- Cả hai tiêu chuẩn đều áp dụng cho ống thép không gỉ austenitic hàn và liền mạch, các thông số kỹ thuật về vật liệu và yêu cầu về tính chất cơ học hầu như giống nhau.
- Các tính chất cơ học, thành phần hóa học và yêu cầu thử nghiệm đều giống nhau, đảm bảo an toàn và độ tin cậy trong điều kiện khắc nghiệt.
- ASTM A312 và ASTM A778 là hai tiêu chuẩn khác nhau để sản xuất và thử nghiệm ống thép không gỉ. Sự khác biệt chính giữa các tiêu chuẩn này là ASTM A312 bao gồm các yêu cầu sản xuất đối với ống thép không gỉ austenit hàn, liền mạch và gia công nguội. Ngược lại, ASTM A778 chỉ bao gồm các yêu cầu đối với ống thép không gỉ austenit hàn hồ quang điện. Về thành phần hóa học và tính chất cơ học, cả hai tiêu chuẩn đều yêu cầu vật liệu có cấp độ tương tự để đảm bảo hiệu suất mong muốn. Tuy nhiên, có một số thử nghiệm bổ sung theo yêu cầu của cả hai tiêu chuẩn phải được tiến hành để đảm bảo tính toàn vẹn của từng ống. Ví dụ, trong khi ASTM A312 yêu cầu thử nghiệm thủy tĩnh trước khi lắp đặt hoặc sửa chữa bất kỳ ống nào có đường kính ngoài vượt quá 8 inch (20 cm), thì không có yêu cầu nào như vậy trong các thông số kỹ thuật của ASTM A778.
A. ASTM A312 là thông số kỹ thuật dành cho ống thép không gỉ austenit liền mạch, hàn và gia công nguội chuyên sâu.
B. ASTM A778 là thông số kỹ thuật dành cho ống thép không gỉ austenit hàn.
C. ASTM A312 và ASTM A778 được sản xuất ở nhiều cấp độ khác nhau, bao gồm 304, 316 và 310s.
D. Sự khác biệt chính giữa ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778 là ASTM A312 được sản xuất dưới dạng ống liền mạch hoặc hàn, trong khi ASTM A778 chỉ được sản xuất dưới dạng ống hàn.Ống inox công nghiệp A312 qua Ủ,gia nhiệt có thành phần cơ tính tốt hơn,bởi các thành thânhf cơ lý đã ổn định nên dễ uốn, dễ thi công hơn nhiều so với ống inox A778
E. Một điểm khác biệt nữa giữa ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778 là ASTM A312 có thể sử dụng ở nhiệt độ cao, trong khi ASTM A778 không nên sử dụng ở nhiệt độ trên 1000 độ F.
F.A312 thường được sử dụng cho các ứng dụng nhiệt độ cao và áp suất cao như nồi hơi, bình áp lực... A312 có độ bền cơ học cao hơn  Ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778 A778, A312 có khả năng hàn tốt hơn nhờ hàm lượng carbon thấp hơn, A312 chứa hợp kim crom-niken so với titan ít tốn kém hơn trong A778,được sử dụng rộng rãi trong môi trường nhiệt độ cao và ăn mòn như dầu mỏ, hóa chất, khí đốt tự nhiên và ngành công nghiệp điện. Các yêu cầu kỹ thuật và ứng dụng của chúng rất giống nhau, nhưng chúng áp dụng cho các thông số kỹ thuật công nghiệp khác nhau.
*Việc nhầm lẫn giữa ống inox tiêu chuẩn ASTM A312 và A778 có thể dẫn đến lựa chọn sai sản phẩm, gây lãng phí chi phí đầu tư hoặc rủi ro trong vận hành. Dưới đây là các điểm khác biệt chính:

⇒ Nếu hệ thống của bạn hoạt động trong điều kiện áp suất cao (trên 10 bar) hoặc nhiệt độ lớn, thì việc lựa chọn ống inox đạt tiêu chuẩn ASTM A312 là điều bắt buộc để đảm bảo độ an toàn, ổn định và tuổi thọ của toàn bộ công trình. Tuy nhiên, với các ứng dụng phổ thông như hệ thống cấp nước sinh hoạt, đường ống điều hòa không khí hay ống luồn bảo vệ cáp, ống inox theo tiêu chuẩn ASTM A778 hoàn toàn có thể đáp ứng tốt yêu cầu kỹ thuật, đồng thời giúp tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư mà không làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng.

3. Ưu điểm khi sử dụng ống inox tiêu chuẩn ASTM A312 và A778
3.1. Chống ăn mòn và oxy hóa ưu việt
Nhờ lớp màng thụ động Cr₂O₃ mỏng nhưng rất bền, ống inox tiêu chuẩn ASTM A312 và A778 có khả năng chống ăn mòn vượt trội trong hàng loạt môi trường khắc nghiệt. Khi tiếp xúc với nước biển, axit nhẹ, dung dịch muối hay hơi hóa chất, lớp thụ động này liên tục tái tạo, ngăn cản quá trình oxy hóa và gỉ sét. Đặc biệt, đối với các inox 316 và 316L, việc bổ sung molypden (Mo) còn giúp tăng cường khả năng kháng clorua, làm cho ống inox thích hợp cả trong môi trường biển hoặc nhà máy hóa chất. Sức bền màng thụ động chính là nền tảng để đảm bảo tuổi thọ và độ tin cậy cho toàn bộ hệ thống dẫn chất lỏng hoặc hơi gas.
3.2. Độ bền cơ học và ổn định nhiệt
Không chỉ dừng lại ở tính chống ăn mòn, ống inox chuẩn ASTM A312 còn chinh phục các kỹ sư bằng độ bền cơ học ấn tượng: giới hạn chảy ≥205 MPa và độ bền kéo ≥515 MPa, giúp chịu được áp lực cao và va đập mạnh mà không biến dạng. Ngay cả ở nhiệt độ cực kỳ thấp (–196 °C) hoặc cực kỳ cao (lên tới +800 °C), ống vẫn giữ được tính dẻo dai và độ bền vốn có. Trong khi đó, ống A778 với độ bền đủ dùng (thường ≥170 MPa) và khả năng chịu nhiệt trong dải –20 °C đến +200 °C đã hoàn toàn đáp ứng các nhu cầu dân dụng và thương mại như cấp nước, thông gió hay bảo vệ cáp.
3.3. Vệ sinh, an toàn trong ngành thực phẩm, dược phẩm
Bề mặt nhẵn mịn không khuyết tật của ống inox ASTM giúp ngăn chặn cặn bám, vi sinh vật tích tụ và tạo điều kiện cho quá trình vệ sinh dễ dàng, nhanh chóng. Đặc biệt, ống inox 316L còn đạt các chứng nhận FDA và 3‑A Sanitary, đáp ứng tiêu chuẩn cao nhất của ngành chế biến thực phẩm và dược phẩm. Nhờ đó, các dây chuyền sản xuất nước giải khát, sữa, bia hay sản xuất dược phẩm luôn đảm bảo độ tinh khiết, an toàn tuyệt đối cho người dùng cuối.
3.4. Tuổi thọ cao, chi phí bảo trì thấp
Với tuổi thọ có thể lên tới hàng chục năm trong điều kiện bảo quản và vận hành đúng quy định, ống inox chuẩn ASTM giúp doanh nghiệp cắt giảm đáng kể chi phí bảo trì, sửa chữa hay thay thế định kỳ. Khác với các vật liệu kim loại khác cần thêm lớp sơn phủ chống rỉ hay phủ epoxy, inox đã có lớp bảo vệ tự nhiên, do đó hầu như không cần bảo dưỡng chuyên sâu mà vẫn duy trì hiệu suất làm việc ổn định xuyên thời gian.
3.5. Tương thích & chứng chỉ quốc tế
Mỗi ống inox chuẩn ASTM đều đi kèm đầy đủ giấy tờ MTC (Mill Test Certificate), CO/CQ và các chứng nhận quốc tế như PED (Châu Âu) hay ASME B31.3 (Mỹ). Nhờ đó, khi tham gia các dự án FDI, EPC hay xuất khẩu, bạn không phải lo ngại về vấn đề tương thích tiêu chuẩn hay thủ tục xuất nhập khẩu. Sự minh bạch trong chứng chỉ còn giúp rút ngắn thời gian thẩm định, tăng niềm tin nơi đối tác và đảm bảo vận hành xuyên biên giới một cách suôn sẻ.

4.Phần kết luận:
Tóm lại, việc lựa chọn giữa ống inox công nghiệp ASTM A312 và ASTM A778 phụ thuộc vào các yêu cầu cụ thể của dự án của bạn. Nếu bạn cần một ống có thể chịu được nhiệt độ cao và môi trường áp suất cao, thì ASTM A312 là lựa chọn phù hợp. Tuy nhiên, nếu bạn đang làm việc trên một dự án công nghiệp hoặc kiến ​​trúc không yêu cầu khả năng chịu nhiệt độ cao và cần tiết kiệm chi phí, thì ống inox công nghiệp  ASTM A778 có thể là lựa chọn tốt hơn. Hãy đảm bảo rằng bạn cân nhắc tất cả các yếu tố trước khi đưa ra quyết định cuối cùng để đảm bảo dự án của bạn thành công.